Ozempic – lek na wszystko? Odchudza, leczy cukrzycę, a teraz jeszcze odmładza?

Dziś Ozempic to jeden z najsłynniejszych leków na świecie. Skuteczny w leczeniu cukrzycy typu 2 i otyłości, a najnowsze badania sugerują, że może również obniżać wiek biologiczny.

Co to jest Ozempic?

Ozempic to nazwa handlowa semaglutydu, leku z grupy agonistów receptora GLP-1 (glucagon-like peptide-1). Ten typ leków naśladuje działanie naturalnego hormonu, który stymuluje trzustkę do wydzielania insuliny, hamuje produkcję glukagonu, spowalnia opróżnianie żołądka i zmniejsza apetyt. Efekt? Lepsza kontrola poziomu cukru we krwi i mniejsza ilość spożywanego jedzenia.

Semaglutyd został zatwierdzony przez amerykańską Agencję ds. Żywności i Leków (FDA) w grudniu 2017 roku jako terapia wspomagająca leczenie cukrzycy typu 2 u dorosłych, w połączeniu z dietą i aktywnością fizyczną.

Od cukrzycy do odchudzania

Przełom nastąpił w czerwcu 2021 roku, kiedy FDA zatwierdziła semaglutyd w wyższej dawce (2,4 mg tygodniowo) pod nazwą handlową Wegovy do długoterminowego leczenia otyłości lub nadwagi z co najmniej jednym schorzeniem towarzyszącym, takim jak nadciśnienie, cukrzyca typu 2 czy dyslipidemia (FDA – Wegovy). Decyzja była oparta na serii dużych badań klinicznych STEP (Semaglutide Treatment Effect in People with obesity), w których pacjenci przyjmujący lek chudli średnio o 14–15% masy ciała w ciągu 68 tygodni. Co istotne, efekt ten osiągano bez konieczności wprowadzania restrykcyjnych diet czy intensywnych programów treningowych – wystarczały standardowe zalecenia dotyczące zdrowego trybu życia.

Kolejny ważny moment miał miejsce w marcu 2024 roku, kiedy FDA rozszerzyła wskazania Wegovy o redukcję ryzyka poważnych incydentów sercowo-naczyniowych – takich jak zawał serca, udar mózgu czy zgon z przyczyn sercowo-naczyniowych – u dorosłych pacjentów z nadwagą lub otyłością, którzy mają już rozpoznaną chorobę serca (FDA komunikat, 8 marca 2024). Decyzję tę oparto na wynikach badania SELECT, w którym wykazano, że semaglutyd zmniejszał ryzyko wystąpienia takich zdarzeń o 20% w porównaniu z placebo w trakcie średniego okresu obserwacji wynoszącego ponad trzy lata.

Najbardziej pożądany lek ostatnich lat

Szybkie i dobrze udokumentowane efekty w redukcji masy ciała sprawiły, że Ozempic w ciągu kilku lat stał się jednym z najczęściej komentowanych leków na świecie. W krótkim czasie trafił na pierwsze strony gazet i stał się stałym tematem w serwisach informacyjnych, mediach lifestyle’owych i branżowych. Lek zyskał również ogromną popularność w mediach społecznościowych – hasztag #Ozempic generuje setki milionów wyświetleń na TikToku, a jego nazwa pojawia się w memach, postach influencerów oraz w wywiadach z celebrytami mówiącymi o utracie wagi.

Ozempic stał się też symbolem nowej ery w medycynie metabolicznej – epoki, w której redukcja masy ciała możliwa jest bez wyczerpujących diet i ćwiczeń. Wzmianki o nim pojawiają się w programach telewizyjnych, podcastach o zdrowiu, a nawet w tekstach piosenek.

Jednak jego błyskawiczny sukces niesie także kontrowersje. Lek pierwotnie przeznaczony wyłącznie dla pacjentów z cukrzycą typu 2 lub otyłością coraz częściej jest stosowany przez osoby bez wskazań medycznych – w tym przez zdrowe osoby, które chcą szybko schudnąć. Zjawisko to stało się przedmiotem debat etycznych w środowisku medycznym, a lekarze ostrzegają przed samodzielnym zdobywaniem leku i ryzykiem skutków ubocznych, takich jak nudności, wymioty czy zapalenie trzustki.

Ogromny popyt, napędzany zarówno przez pacjentów, jak i osoby stosujące lek „off-label”, doprowadził do niedoborów Ozempicu w wielu krajach. W niektórych regionach apteki wprowadzają listy oczekujących, a organizacje pacjenckie apelują o priorytetowy dostęp dla osób z faktycznymi wskazaniami medycznymi. W odpowiedzi producenci, m.in. Novo Nordisk, ogłosili zwiększenie mocy produkcyjnych, choć eksperci przewidują, że globalne braki mogą potrwać co najmniej do 2026 roku.

Badania z 2025 roku: możliwe odmładzanie organizmu

W lipcu 2025 roku na serwerze medRxiv opublikowano wyniki 32-tygodniowego, randomizowanego badania klinicznego, którego celem była ocena wpływu semaglutydu na procesy starzenia biologicznego. W badaniu uczestniczyło 108 osób z HIV-związaną lipohipertrofią – powikłaniem niektórych terapii antyretrowirusowych, charakteryzującym się odkładaniem tłuszczu w okolicach brzucha, karku, szyi i wokół narządów wewnętrznych.

Uczestnicy zostali losowo podzieleni na dwie grupy: jedna otrzymywała Ozempic w ustalonej dawce, a druga – placebo. Przed rozpoczęciem badania oraz po jego zakończeniu mierzono wiek biologiczny uczestników za pomocą tzw. epigenetycznych zegarów. Są to narzędzia analityczne wykorzystujące profilowanie metylacji DNA – chemicznych modyfikacji cząsteczki DNA, które zachodzą naturalnie wraz z wiekiem i odzwierciedlają tempo procesów starzenia na poziomie komórkowym.

Wyniki były wyraźne: osoby stosujące semaglutyd były średnio o 3,1 roku biologicznie młodsze niż na początku badania. Najsilniejsze efekty zaobserwowano w obszarach związanych z układem nerwowym i układem odpornościowym, co może wskazywać na korzystny wpływ leku na funkcjonowanie mózgu i regulację odpowiedzi zapalnej. Dodatkowo odnotowano poprawę w parametrach dotyczących serca i nerek, choć w mniejszym stopniu niż w dwóch głównych obszarach.

Badacze podkreślili, że jest to pierwsze kliniczne potwierdzenie wcześniejszych obserwacji sugerujących związek między stosowaniem semaglutydu a spowolnieniem procesów starzenia. Jednocześnie zaznaczyli, że badanie ma ograniczenia – dotyczy specyficznej grupy pacjentów, a jego wyniki nie mogą być jeszcze bezpośrednio przenoszone na populację ogólną.

Dlaczego Ozempic może wpływać na starzenie?

Badacze wskazują na kilka możliwych mechanizmów:

• Redukcja tłuszczu trzewnego, który jest źródłem substancji prozapalnych przyspieszających starzenie.
• Zmniejszenie przewlekłego stanu zapalnego – zjawisko znane jako „inflammaging”.
• Poprawa metabolizmu i obniżenie stresu oksydacyjnego komórek.
• Wpływ na układ odpornościowy, w tym aktywacja określonych typów komórek T.

Według dr Varuna Dwaraki, głównego autora badania, część efektu może być pośrednim skutkiem poprawy ogólnego stanu zdrowia metabolicznego, a nie wyłącznie wynikiem bezpośredniego działania leku na komórki.

Konieczne dalsze badania

Choć wyniki są obiecujące, autorzy podkreślają, że:

• badanie dotyczyło specyficznej grupy pacjentów,
• praca nie została jeszcze poddana recenzji naukowej,
• nie wiadomo, czy podobny efekt wystąpi w populacji ogólnej.

Na ten moment Ozempic nie jest zarejestrowany jako lek przeciwstarzeniowy i może być stosowany wyłącznie w leczeniu cukrzycy typu 2 i otyłości.

Źródła:

• Popular Mechanics – Scientists Say Ozempic Could Reverse Your Biological Age by 3.1 Years
• New York Post – Ozempic users aged backwards by more than 3 years in new trial
• medRxiv – Semaglutide reduces biological age in HIV-associated lipohypertrophy: results from a 32-week randomized controlled trial